Mijn grootvader overleefde de Holocaust en ik wil graag weten of zijn redders erkend zijn door Yad Vashem.
Kent Yad Vashem redders in mijn woonplaats?
Ik ben geïnteresseerd in medische gebeurtenissen gedurende de Holocaust. Werden er dokters erkend als Rechtvaardigen onder de Volken? Dit zijn slechts enkele van de vele vragen die mensen over de hele wereld iedere dag stellen aan Yad Vashem. De verhalen van de Rechtvaardigen onder de Volken hebben een hoge moraal en een inspirerende waarde, zowel voor Joden als niet-Joden.
Deze waargebeurde verhalen tonen aan, dat zelfs in tijden van oorlog en tirannie mannen en vrouwen hun aangeboren recht en vermogen behouden om te handelen tegen morele voorschriften. Daarom is het begrip Rechtvaardige onder de Volken een universeel voorbeeld geworden . Yad Vahem’s programma zorgt continue voor een grote interesse bij opvoeders, die het potentieel hiervan herkennen om studenten, met welke achtergrond ook, hierin te betrekken en daarmede hun democratische en menselijke waarden versterken. Vanaf het moment, dat Yad Vashem begon met het erkennen en onderscheiden van niet-Joden, die hun leven riskeerden om Joden tijdens de Holocaust te redden, is aan bijna 24.000 mensen de eretitel “Rechtvaardige onder Volken” toegekend. Deze mannen en vrouwen zijn afkomstig uit 46 landen.
In 2012-2013 viert Yad Vashem de vijftigste verjaardag van haar onderscheiding, die wereldwijd als zeer prestigieus wordt beschouwd. Bij het naderen van deze mijlpaal is een veelomvattend project gestart voor het in stand houden van een uitgebreid archief ten behoeve van toekomstige generaties en het creëren van een gebruiksvriendelijke online bron met informatie over de Rechtvaardigen, reddingsverhalen en foto’s.
Yad Vashems geavanceerde informatie systemen zijn ook ingevoerd in de database, die het mogelijk maken plaats, naam, beroep of andere sleutelwoorden op te zoeken, ongeacht spelling of taal.
Bij onderzoek naar bijvoorbeeld Oekrains Grieks Katholieke redders zullen gebruikers van de computer het verhaal aantreffen van drie joodse jongens, verborgen in het klooster van de Maria ten Hemelopneming in Uniow. De drie jongens, die werden gered door Hieromonk Daniil Tymchyna representeren drie zeer verschillende levensgeschiedenissen. Geboren in plaatsen ver van elkaar verwijderd, bracht het lot hen samen in Uniow en na de oorlog bouwden ze hun leven op in drie continenten. Oded Amarant, geboren in Tel Aviv, maar die zijn grootouders bezocht toen de oorlog uitbrak, keerde terug naar Israël. Adam Daniel Rotfeld, geboren in Przemyslany, bleef na de oorlog in Polen en werd in 2005 minister van Buitenlandse Zaken en Leon Chameides , geboren in Katowice, voegde zich na de oorlog bij zijn grootouders in Engeland en emigreerde met hen naar de Verenigde Staten.
Voor gebruikers van de database is het mogelijk dit verhaal te lezen en foto’s te bekijken van het klooster en de drie jongens met hun redder. Als men dan verder zoekt naar andere redders in Uniow, dan zal men het verhaal vinden van Roald Hoffmann, zijn moeder, oom en tante in de zolderkamer van de school in Uniow. Men zal dan ook de foto’s zien van Hoffmann’s bezoek aan het dorp 50 jaar later.
Zij, die zoeken naar dokters, zullen een aantal emotionele verhalen vinden, waaronder het verhaal van Lieneke den Hoeden. Zoals veel joodse families, nam de familie van der Hoeden het pijnlijke besluit zich te splitsen en onder te duiken op verschillende plaatsen, zonder verder contact met elkaar te hebben. In April 1943 werd Lieneke van der Hoeden, nu Lili Goren, naar het huis van een dorpsdokter, Hein Kohly, gebracht. Op haar elfde verjaardag in Mei 1944 ontving ze een boekje, dat haar vader had geschreven en geïllustreerd , dat haar gebracht werd door de Nederlandse ondergrondse. Een klein aantal bladzijden van het dagboek is te lezen online.
De eerste stap in dit lange termijn project is de publicatie van de database van de Rechtvaardigen in Nederland en Oekraïne, te zien op de Yad Vashem website in Oktober 2011 en meer landen zijn gepland toegevoegd te worden in 2012.
De digitalisering van het archief de Rechtvaardigen onder de Volken is financieel ondersteund door de
Stichting Vrienden van Yad Vashem-Nederland
Levi Lassen Stichting
the Genesis Philantropy Group
the European Jewish Fund
the Fondation pour la Mémoire de la Shoah
the Claims Conference
the Maror Fund.
De auteur van het artikel (Irene Steinfeldt) is directeur van de afdeling Righteous among the Nations.
