Yad Vashem (letterlijk: ‘hand/gedenkteken en naam’) staat in Jeruzalem en is het officiële monument van Israël voor het herdenken van de Joodse slachtoffers van de Holocaust. ‘Yad Vashem’ komt voor in Jesaja 56:5 (“Ik geef hun in Mijn huis en binnen Mijn muren een Gedenkteken en een Naam, … een eeuwige naam”).
Het Herinnerings- en Documentatiecentrum bestaat uit een herdenkingsruimte, een historisch museum, een kunstgalerij, een ‘Hal van de Namen’, een archief, een bibliotheek, het ‘Dal van de verwoeste gemeenschappen’ en een park gewijd aan de ‘Rechtvaardigen onder de Volkeren’, niet-Joden die tijdens de vervolging Joden hebben gered.
In het park bevinden zich onder meer een gedenkmuur, de Heldenzuil en verschillende kleinere monumenten ter herdenking van individuen of gemeenschappen die zich bijzonder hebben onderscheiden, waaronder het Drentse dorp Nieuwlande. Yad Vashem herbergt ook informatie over o.a. de Zweedse diplomaat Raoul Wallenberg, Oskar Schindler en Sempo Sugihara.
In de Joodse religie is het van belang dat het lichaam na de dood begraven wordt, en dat het graf ongeschonden blijft. Van vele Holocaust-slachtoffers zijn geen stoffelijke resten overgebleven. Daarom is de ‘Hal van de Namen’ niet alleen bedoeld om te tonen welke personen zijn vermoord, maar ook om in de plaats te komen van een graf.
In de archieven is de geschiedenis van de Holocaust (sjoa) opgeslagen. Tienduizenden persoonlijke getuigenissen zijn op video gezet of op schrift gesteld; er worden enorme hoeveelheden fotomateriaal en duizenden filmtitels in vele talen bewaard. Verder herbergt het archief miljoenen pagina’s nooit gepubliceerde documenten, van de nazi’s, van individuele Joden en Joodse instellingen, en bezittingen en processen van gedeporteerden en overlevenden. Het meeste van al dit materiaal kan door bezoekers worden bekeken.
Yad Vashem werkt ook aan een historisch/geografische encyclopedie, de Pinkasei Hakehillot, van alle ca. 5000 Joodse gemeenschappen in Europa en Noord-Afrika die in de nazitijd geheel of gedeeltelijk zijn weggevaagd.
